Panoramy widokowe Kazimierskiego Parku Krajobrazowego

Kazimierz Dolny i jego okolice to miejsce o wybitnych walorach przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych. W 1979 roku utworzono tu pierwszy w województwie lubelskim park krajobrazowy [Nowacka 1992]. Przebiegająca przez środek parku dolina Wisły, pomimo wybudowanych obwałowań przeciwpowodziowych oraz ostróg kamiennych, zachowała jeszcze oblicze rzeki dzikiej, z licznymi łachami i piaszczystymi wyspami i jest ważną w skali Europy ostoją oraz korytarzem migracyjnym ptaków.

Otwarcia widokowe, ukazujące krajobraz Małopolskiego Przełomu Wisły w okolicach Kazimierza Dolnego przyciągają rzesze turystów, artystów i fotografów.

W ochronie wartości widokowych Kazimierskiego Parku Krajobrazowego (KPK) pomocne są analizy zasięgu panoram widokowych, wykonywane z wykorzystaniem narzędzi 3D GIS. Na prezentowanej mapie pokazane zostały zasięgi panoram dostępnych z pięciu najpopularniejszych stanowisk widokowych Kazimierskiego Parku Krajobrazowego: Góry Trzech Krzyży, portu w Kazimierzu Dolnym, wału na Wiśle, panoramy z Albrechtówki oraz widoku przy wiatraku w Męćmierzu.

Wyznaczenie zasięgów panoram widokowych wykonano w oprogramowaniu ArcGIS 10.1 – 3D Analyst, z wykorzystaniem funkcjonalności narzędzia Viewshed. Na podstawie danych LiDAR, pochodzących z lotniczego skaningu laserowego, opracowano rastrowy model kurtyn widokowych, uwzględniający nie tylko ukształtowanie terenu, ale również elementy jego pokrycia (budynki, roślinność) wpływające na dostępność panoramy widokowej z danego punktu obserwacyjnego. Lokalizacja punktów obserwacyjnych zapisana została w drodze terenowych pomiarów GPS.

Modelowanie zasięgu widoczności narzędziem Viewshed może odbywać się z możliwością regulowania takich parametrów, jak wysokość punktu obserwatora i zasięg analizy w poziomie i w pionie. Ciekawe efekty daje również zastosowanie metody fuzzy viewshed [Fisher 1994] pozwalającej uchwycić stopniową utratę zasięgu widoczności wraz ze wzrostem odległości od punktu obserwacyjnego. Na potrzeby wykonywanej analizy zasięgu panoram widokowych, wychodząc z założenia, że człowiek podziwiający panoramę może ją obserwować we wszystkich kierunkach, nie zdecydowano się na wprowadzenie parametryzacji kierunków analizy Viewshed, wprowadzając wyłącznie parametr wysokości obserwatora (przyjęto wartość 1,6 m). Jako dodatkowe założenie przyjęto ograniczenie analizy wyłącznie do granic Kazimierskiego Parku Krajobrazowego. Wygenerowane zasięgi widoczności, dostępne z poszczególnych punktów widokowych, pokazano na mapie.  Przedstawiono je w postaci kolorowych stref odpowiadających poszczególnym panoramom widokowym. Jako tło prezentacji wykorzystano cieniowaną rzeźbę terenu.

Dzięki wykorzystaniu narzędzi 3D-GIS oraz dokładnych danych wysokościowych udało się wyznaczyć obszary KPK, które powinny podlegać szczególnej ochronie ze względu na walory widokowe. Możliwe staje się również sprawdzenie, w jakim zakresie nowe inwestycje budowlane, prowadzone w KPK, zakłócają panoramy widokowe parku krajobrazowego.

Literatura:

Fisher P. F., 1994. Probable and fuzzy models of the viewshed operation. [w:] M. Worboys (Ed.), Innovations in GIS. Taylor and Francis: London: 161 – 175

Nowacka M. 1992. Kazimierski Park Krajobrazowy [w:] Wilgat T. red. : System obszarów